Już w 1896 roku promienie X zastosowano w medycynie do obserwowania złamanych kości: pierwsza taka obserwacja złamanego ramienia u pacjenta została dokonana przez dwóch lekarzy w Dartmouth College w USA. Wkrótce znaleziono kolejne zastosowania promieniowania X, włączając skanowanie bagażu przez służby celne.
Promienie X przyciągnęły uwagę wielu lekarzy, którzy następnie skorzystali z tego promieniowania dla uwidocznienia złamań, a także obcych ciał wewnątrz tkanek. Pod koniec 19. wieku medycyna była szczególnie zainteresowana patologią narządów wewnętrznych. Stałe usprawnienia pozwoliły lekarzom robić zdjęcia rentgenowskie poszczególnych narządów dzięki "środkom kontrastowym" - substancjom nieprzezroczystym dla promieni X. Promienie X zostały też stosowane w terapii np. do leczenia chorób skóry. Wkrótce jednak uświadomiono sobie, że do tego rodzaju terapii potrzebne jest promieniowanie o większej energii
Promienie X uzyskały swoje pełne znaczenie podczas I Wojny Światowej. Maria Skłodowska-Curie wraz z córką Ireną zorganizowały sieć radiologicznych punktów medycznych służących poprawieniu diagnostyki złamań kości i chorób płuc wśród żołnierzy. Ponadto na pola bitew zaczęły wjeżdżać w dużych ilościach wyspecjalizowane pojazdy (zwane "małymi Curie") wyposażone w aparaturę rentgenowską. Maria Skłodowska- Curie napisała na ten temat książkę "Radiologia podczas wojny (1921).
Promieniowanie to jest częściowo wynikiem fluorescencji wzbudzonych w metalu atomów, a częściowo tzw.
promieniowania hamowania (Bremsstrahlung radiation). To drugie jest wynikiem gwałtownych zmian
kierunku poruszania się elektronów w polu jąder atomowych w metalu.
Inny sposób tworzenia promieniowania X polega na wybiciu przez wysokoenergetyczny elektron któregoś z
elektronów wewnętrznej powłoki elektronowej. Wtedy jeden z elektronów o wyższej energii w atomie spada na
opróżnione miejsce na wewnętrznej powłoce elektronowej, co wiąże się z emisją nadmiarowej energii w
postaci promieniowania X.
Warto porównać występujące tu wielkości: It is worth comparing these contributions:
Źródło | Dawka równoważna |
Prześwietlenie klatki piersiowej | 100 μSv |
Żyjąc przez rok w budynku z kamienia, cegieł lub betonu | 70 μSv |
Lot z Londynu do New Yorku | 40 μSv |
Średnia dzienna dawka promieniowania naturalnego | 10 μSv |
Rentgenogram zęba | 5 μSv |
Zjedzenie jednego banana | 0,1 μSv |
Haj widać, nawet zjedzenie jednego banana stanowi ekspozycję na dawkę promieniowania. Głównym jego źródłem jest potas, który zawiera 0,0117% nietrwałego izotopu 40K.
Każdy rodzaj promieniowania elektromagnetycznego charakteryzuje długość fali (λ) lub energia E = hc/2λπ, gdzie h oznacza stąłą Plancka (h = 6.626×10-27 erg/s), c jest prędkością światła w próżni (c = 2.9979·1010 cm/s).
Widmo promieniowania elektromagnetycznego od fal radiowych do promieni γ (Za zezwoleniem: ESA).